در توضیح استانداردهای حسابداری باید بگوییم که این روزها مسائل اقتصادی و علم اقتصاد به طور مرتب درحال تغییر کردن است و از آنجایی که میان علم اقتصاد و حسابداری رابطه‌ای وجود دارد، علم حسابداری نیز دستخوش تغییر و تحول قرار گرفته است.
مانند هر شغل و رشته دیگری، حسابداری نیز قواعد و شیوه‌های مخصوص به خود را دارد که دربرابر تحولات آن را به کار بگیرد. به این قواعد و شیوه‌ها، استاندارد حسابداری گفته می‌شود. در ادامه این مطلب درباره استانداد حسابداری و انواع آن و همچنین مزیت‌هایی که دارد بیشتر صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
شما با نرم افزار حسابداری نیکان می توانید همه استانداردهای حسابداری را رعایت کنید و خیالتان از حسابداری مجموعه خود راحت و آسوده باشد.
استانداردهای حسابداری چیست؟
استانداردهای حسابداری اصول و رویه‌های مشترکی است که به عنوان یک معیار برای شیوه حسابداری در مفروضات حسابداری به حساب می‌آید. به بیان بهتر، این استانداردها قوانین و مقرراتی هستند که حسابدار را راهنمایی می‌کنند که چگونه و به چه شکلی حسابداری را انجام دهد. استاندارد حسابداری موجب خواهد شد تا همه گزارش‌های مالی براساس یک معیار یکسان تنظیم شوند و در سراسر کشور یک شکل واحد داشته باشند.
استاندارد حسابداری باعث می‌شود تا در حسابرسی به امور مالی مشاغل و کسب و کارهای مختلف مشکلاتی ایجاد نشود. فقدان استاندارد باعث می‌شود تا برای تهیه گزارش‌های مالی معیاری وجود نداشته باشد و فقدان معیار هم موجب عدم تطابق گزارش‌ها می‌شود. حال وقتی گزارش‌ها یکسان نباشند، رسیدگی به آنها بسیار دشوار خواهد شد.
استانداردهای حسابداری اصول و رویه‌هایی هستند که لازم است از سوی حسابدارها رعایت شود. این اصول برای یکسان کردن گزارش‌های مالی لازم است و فقط گزارش‌هایی قابل قبول است که با رعایت و درنظر گرفتن این استانداردها تنظیم شده باشند.
به طور معمول اصول حسابداری شامل سه بخش می‌شوند:
- شرح مسئله: شرح دادن و توصیف نمودن مشکلاتی که در حرفه حسابداری رایج است.
- بحث مستدل: توضیح دادن استدلال‌هایی که برای مقابله کردن با مشکلات حسابداری وجود دارد.
- ارائه راهکار: ارائه کردن راه‌های مفید به منظور تصمیم‌گیری برای رفع مشکلات.
لازم به ذکر است که خوشبختانه در سال‌های اخیر در ایران، استانداردهای حسابداری برمبنای استانداردهای بین المللی حسابداری تدوین شده و جامعه حسابداری در تهیه صورت‌های مالی باید از آنها پیروی کند.
استاندارد حسابداری چه مزایایی دارد؟
رعایت کردن استاندارهای حسابداری در ترازنامه حسابداری مزیت‌های زیادی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
اولین مزیت این استانداردها این است که کاربران صورت‌های مالی توقع دارند شرکت‌ها برای تنظیم صورت‌های مالی خود از این استانداردها استفاده نمایند.
کاربران صورت‌های مالی در زمان تفسیر نتایج گزارش، به فرضیاتی که در استانداردها درج شده اعتماد می‌کنند و از فرضیات مشابه برای تفسیر صورت‌های مالی سایر شرکت‌ها استفاده می‌کنند.
مزیت دیگری که استفاده از استانداردهای حسابداری دارد این است که به حسابداران راهنمایی‌های لازم را می‌دهد.
مزیت سوم تنظیم صورت‌های مالی بر اساس استاندارد حسابداری این است که به سرمایه‌گذاران و صاحبان کسب و کار کوچک اجازه می‌دهد تا عملکرد شرکت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنند و از این طریق متوجه شوند که آیا کسب و کار خودشان در آن صنعت محکم است یا نه. علاوه بر آن به آنها کمک می‌کند تا تشخیص دهند برای پیشرفت کردن و حرکت کردن به سوی تغییرات مثبت، چه کارهایی باید انجام دهند.
بنابراین می‌توان چنین گفت که اگر در سرتاسر دنیا از این استانداردها برای تهیه و تنظیم صورت‌های مالی یا تراز آزمایشی استفاده شود، نتایج واضح و هدفمندی به وجود می‌آورد و دیگر در این زمینه مشکلات چندانی ایجاد نخواهد شد.
استاندارد حسابداری موجب می‌شود تا حسابداران متوجه شوند که چه رویداد اقتصادی چه هنگامی باید شناسایی و اندازه‌گیری شود و به این طریق شفافیت گزارشات مالی بالا برود.
انواع استاندارد حسابداری
برای حسابداری تا به این لحظه 33 عدد استاندارد ادویت شده که به ترتیب زیر است:
استاندارد شماره ۱: شیوه ارائه صورت‌های مالی
استاندارد شماره ۲: صورت وجوه جریان نقدی
استاندارد شماره ۳: درآمد عملیاتی
استاندارد شماره ۴: حسابداری ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی
استاندارد شماره ۵: رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه
استاندارد شماره ۶: گزارش عملکرد مالی
استاندارد شماره ۷: حسابداری مخارج تحقیق و توسعه
استاندارد شماره ۸: حسابداری موجودی مواد و کالا
استاندارد شماره ۹: حسابداری پیمان‌های بلند مدت
استاندارد شماره ۱۰: حسابداری کمک‌های بلاعوض دولت
استاندارد شماره ۱۱: دارایی‌های ثابت مشهود
استاندارد شماره ۱۲: افشای اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته
استاندارد شماره ۱۳: حسابداری مخارج تأمین مالی
استاندارد شماره ۱۴: نحوه ارائه دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری
استاندارد شماره ۱۵:حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها
استاندارد شماره ۱۶: تسعیر ارز
استاندارد شماره ۱۷: حسابداری دارایی‌های نامشهود
استاندارد شماره ۱۸: صورت‌های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی
استاندارد شماره ۱۹: حسابداری ترکیب واحدهای تجاری
استاندارد شماره ۲۰: سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته
استاندارد شماره ۲۱: حسابداری اجاره‌ها
استاندارد شماره ۲۲: گزارشگری میان دوره‌ای
استاندارد شماره ۲۳: حسابداری مشارکت‌های خاص
استاندارد شماره ۲۴: گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره‌برداری
استاندارد شماره ۲۵: گزارشگری بر حسب قسمت‌های مختلف
استاندارد شماره ۲۶: فعالیت‌های کشاورزی
استاندارد شماره ۲۷: طرح‌های مزایای بازنشستگی
استاندارد شماره ۲۸: فعالیت بیمه‌های عمومی
استاندارد شماره ۲۹: فعالیت اجاره املاک
استاندارد شماره ۳۰: سود هر سهم
استاندارد شماره ۳۱: دارایی‌های غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده
استاندارد شماره ۳۲: کاهش ارزش دارایی‌ها
استاندارد شماره ۳۳: مزایای بازنشستگی کارکنان
چرا استانداردهای حسابداری مهم هستند؟
به طور حتم شما هم می‌دانید که این روزها صنعت مالی و امور مالی بین‌المللی و سرمایه‌گذاری کردن در خارج از کشور بسیار پیشرفت بسیاری کرده است. به همین دلیل سرمایه‌گذاران برای ارزیابی و تحلیل کردن امور مالی، به علم حسابداری و گزارش‌های حسابداری احتیاج دارند. حال برای آنکه این گزارش‌های حسابداری بتوانند اطلاعات لازم را انتقال دهند، ضرورت دارد که مطابق استانداردهای حسابداری تنظیم شده باشند.
از این امر می‌توان به اهمیت این استانداردها و اصول پی برد. به منظور آن که گزارش‌های مالی دقیق باشد و براساس استاندارد حسابداری تنظیم گردد، ضرورت دارد که جوانب مالی موضوع به خوبی درک و گزارش شود. گزارش‌های مالی ارزش یک تجارت مالی را نشان می‌دهد.
از همین جهت، حسابداران و یا تحلیلگران از طریق این گزارش‌های مالی، می‌توانند چندین شرکت را با یکدیگر مقایسه نمایند و بگویند که کدام یک برای سرکایه‌گذاری مطمئن‌تر است. درنتیجه برای آنکه این گزارش‌ها دقیق و قابل اعتماد باشند و بتوان از روی آنها ارزیابی و تصمیم گیری کرد، باید مطابق با اصول و استانداردهای بین‌المللی تنظیم گردد.
اما به صورت کلی می‌توان گفت که استانداردهای حسابداری در زمینه‌های مختلف اهمیت دارد و از قرار زیر است: حسابداران به وسیله این استانداردها، این امکان را دارند تا اطلاعات لازم را از طریق گزارش‌های مالی به دیگر افراد انتقال دهند. این افراد امکان دارد اشخاص مهم سازمانی، هیئت مدیره، سرمایه گذاران و یا دیگر اشخاص ذی نفع باشند.
ارائه کردن اطلاعات به صورت دقیق، موجب خواهد شد که تصمیم گیری‌های تجاری بر مبنای اطلاعات صحیح انجام گرفته شود. در صورتیکه استاندارد حسابداری به طور کامل در صورت کالی رعایت شود، سرمایه‌گذاران می‌توانند با اطمینان بیشتری در زمینه مرد نظر خود سرمایه گذاری کنند. پس دور از ذهن نیست وقتی می‌گوییم استاندارد حسابداری برای تصمیم‌گیرندگان سازمانی بسیار اهمیت دارد.
از سوی دیگر، رعایت کردن استاندارد حسابداری در سند حسابداری، منجر به ایجاد اطمینان در بازارهای رقابتی می‌شود. پس از طریق این استانداردها می توان سلامت مالی یک شرکت را سنجید و مورد بررسی قرار داد.
استانداردهای بین المللی حسابداری تاثیر زیادی بر وضعیت مالی شرکت و کسب و کار دارد، به همین دلیل است که به صورت مکرر گفته می‌شود رعایت کردن آنها اهمیت بسیار زیادی دارد. رعایت کردن و مورد توجه قرار دادن تمامی موارد ذکر شده، تنها از طریق رعایت استاندارد حسابداری، ممکن و قابل دستیابی است.