مقدمه
طبق استاندارد شماره ۸ حسابداری موجودی کالا و ثبت حسابداری کاهش ارزش سرمایه گذاری با بهای تمام شده اندازه‌گیری می‌شود. اگر بازیافت یا خرید مجدد یک دارایی به‌اندازه کافی وجود نداشته باشد و کالا با کاهش در میزان تقاضا مواجه شود، همچنین بازیابی مجدد آن میسر نشود، آن را به‌عنوان سود و زیان دوره در نظر می‌گیریم.
بدین طریق موجودی مواد و کالا به حداقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش در صورت‌های مالی انعکاس می‌یابد. دو روش برای شناسایی و انعکاس ثبت حسابداری کاهش ارزش موجودی کالا باتوجه‌به ارزش فروش وجود دارد:
۱-روش کاهش مستقیم حساب موجودی کالا
۲-روش استفاده از حساب ذخیره (کاهنده)
در این روش از حسابی با عنوان ذخیره کاهش ارزش موجودی استفاده می‌شود. موجودی‌های دوره قبل که با مبلغ پایین‌تر از بهای تمام شده ارزیابی می‌شوند و به علت افزایش خالص ارزش فروش در دوره جاری با مبلغ بالایی ارزیابی خواهند شد، هرگونه افزایشی از این بابت در دوره جاری اتفاق می‌افتد، به‌عنوان درآمد یا کاهش هزینه دوره جاری حداکثر تا میزان کاهش قبل شناسایی می‌شود.
ثبت حسابداری کاهش ارزش سرمایه گذاری
ثبت حسابداری کاهش سرمایه در دو نوع اختیاری و اجباری وجود دارد که هرکدام بنا بر دلایل خاصی اتفاق می‌افتد، در ادامه هر یک را به صور مختصر توضیح خواهیم داد.
ثبت حسابداری کاهش اجباری سرمایه:
ثبت حسابداری کاهش اجباری سرمایه در دو حالت رخ می‌دهد:
- درحالی‌که طبق ماده ۳۳ لایحه اصلاحی بخشی از قانون تجارت، سرمایه تعهدی سهام‌داران ظرف مدت مقرر در اساسنامه به طور کامل پرداخت نشده باشد، هیئت‌مدیره شرکت موظف است تا در مجمع‌عمومی جهت کاهش سرمایه شرکت تا میزان مبلغ پرداختی، سرمایه تشکیل دهد و در غیر این صورت هر ذی‌نفع حق دارد تا جهت کاهش سرمایه ثبت شده شرکت تا مبلغ پرداختی به دادگاه مراجعه کند، این کاهش سرمایه به کاهش اجباری سرمایه معروف است.
- در مواقعی که بنا به هر دلیلی بر اثر زیان‌های وارده به شرکت، حداقل پنجاه‌درصد سرمایه شرکت از بین برود. لذا طبق ماده 141 لایحه اصلاحی بخشی از قانون تجارت هیئت‌مدیره شرکت موظف به تشکیل مجمع‌عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام است تا موضوع انحلال یا بقاء شرکت مورد شور و رأی‌گیری واقع شود. اگر مجمع‌عمومی رأی به انحلال شرکت ندهد باید در همان جلسه و با رعایت مقررات ماده 6 این قانون تجارت سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد.
ثبت ثبت حسابداری کاهش ارزش سرمایه گذاری و کاهش اختیاری سرمایه:
در ثبت حسابداری کاهش ارزش سرمایه‌گذاری از نوع اختیاری امکان دارد که شرکا برای شرکت بیش‌تر از نیاز سرمایه‌گذاری کرده باشند که همین موضوع سبب اقدام به کاهش اختیاری سرمایه شرکت خواهد شد. سرمایه‌گذاران از این طریق بخشی از سرمایه خود را پس می‌گیرند.
ثبت حسابداری کاهش ارزش دارایی در کاهش اختیاری سرمایه بر اساس تقلیل بهای اسمی سهم و نسبت تساوی و رد مبالغ کم شده از هر سهم انجام می‌پذیرد. مجمع‌عمومی هر شرکت قادر است تا باتوجه‌به پیشنهاد هیئت‌مدیره درباره کاهش سرمایه شرکت تصمیم‌گیری کند.
اما این کار مشروط به آن است که تأثیرات کاهش سرمایه روی تساوی ثبت حسابداری حقوق و دستمزد صاحبان سهام صدمه نزند و سهم شرکا و سرمایه شرکت از مقدار مقرر ماده 5 لایحه اصلاحی کمتر نشود.
چنانچه سرمایه شرکت در شرکت‌های سهامی عام از پنج میلیون ریال پایین‌تر آید و در شرکت‌های سهامی خاص به زیر یک میلیون ریال برسد، لازم است تا ظرف دوازده ماه برای ثبت حسابداری افزایش سرمایه اقدام شود. در غیر این حالت، ذی‌نفع قادر است با مراجعه به دادگاه درخواست انحلال شرکت را بدهد.
نظرات و پیشنهادات هیئت‌مدیره درباره افزایش سرمایه و ثبت کاهش سرمایه، باید طی 45 روز کاری پیش از برگزاری مجمع‌عمومی فوق‌العاده به بازرسان شرکت ارائه شود. ثبت حسابداری کاهش اجباری سرمایه به کمک کاهش تعداد یا مبلغ اسمی سهام انجام می‌شود و شرکت‌های سهامی موظف به کاهش سرمایه هستند.
چگونگی ثبت کاهش اجباری سرمایه:
- کاهش مبلغ اسمی هر سهم یا کاهش ارزش سهام: در این روش پس از کاهش مبلغ اسمی سهام، سهام قدیم شرکت ابطال شده و سهام جدیدی که شامل ارزش اسمی پایین‌تری است بین سهام‌داران باتوجه‌به درصد سهم آنها توزیع می‌شود. به‌منظور ثبت حسابداری کاهش ارزش سرمایه گذاری اجباری، نسخه‌ای از صورت‌جلسه به همراه لیستی از کاهش سرمایه به اداره ثبت شرکت‌ها فرستاده می‌شود.
- کاهش تعداد سهم یک شرکت: در این حالت سهام‌داران با رد ورقه سهم به هیئت‌مدیره، نسبت سهم جدیدی مشخص شده اوراق سهام را نزد خود نگهداری می‌کنند. به‌منظور ثبت حسابداری کاهش سرمایه اجباری با این روش نسخه‌ای از صورت‌جلسه بعلاوه لیست قبل و بعد از کاهش سرمایه به اداره ثبت شرکت‌ها ارسال می‌گردد.
چگونگی کاهش اختیاری سرمایه
کاهش ارزش سرمایه و سهام: در این حالت مبلغ اسمی هر سهم کاهش‌یافته و سهام‌های قدیمی باطل خواهند شد. در مقابل سهام جدیدی که ارزش اسمی پایینی دارد میان سهام‌داران به تعداد توزیع خواهد شد.
در کاهش اختیاری سرمایه، ثبت حسابداری کاهش سرمایه و ثبت حسابداری کاهش ارزش دارایی فقط از راه کاهش ارزش سهام ممکن است و پس از آن به اداره ثبت ارسال می‌شود. به طور خلاصه هر روش کاهش سرمایه روند و قوانینی خاص خود را دارد.
بنابراین استفاده از هر یک از این روش‌های قید شده در صورتی امکان‌پذیر است که شرایط خاص هر روش تحقق یابد. در غیر این صورت عدم رعایت شرایط هنگام ثبت حسابداری کاهش ارزش سرمایه گذاری، تبعات مختلفی را برای شرکت موردنظر به دنبال خواهد داشت.
ثبت حسابداری نرخ تسعیر ارز چیست؟
پروسه تبدیل واحد پول برای مثال تبدیل ریال به دلار را تسعیر ارز گویند. میان شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف
با کمک ثبت حسابداری نرخ تسعیر ارز، تغییرات ارز در عملیاتی مانند عملیات مالی و حسابداری بررسی و کنترل شده و پس از آن طبق استاندارد در صورت‌های مالی ثبت می‌شود. احتمال دارد که اکثر شرکت‌ها عملیات خریدوفروش خود را با استفاده ارز ارزهای خارجی نظیر دلار انجام دهند.
این در حالی است که بر اساس قوانین و ضوابط حسابداری کشوری، دارایی و کلیه حساب‌های شرکت لازم است تا بر مبنای واحد پول رایج کشور ثبت شود. لذا به‌منظور رفع این مشکل شرکت‌ها اطلاعات و مسائل مالی خود را باتوجه‌به نرخ تسعیر ارز و واحد پولی رایج کشور در دفاتر حسابداری به ثبت می‌رسانند.
در ثبت حسابداری نرخ تسعیر ارز در قدم اول باید عملیات ثبت اولیه معامله ارزی را بر اساس نرخ ارز موردنظر انجام داد و پس از آن بر اساس نوع معامله تسعیر ارز (خرید یا فروش) ثبت می‌شود.
درنهایت حسابدار معاملات ارزی را بر اساس نوع معامله در یکی از نرم‌افزارهای حسابداری ثبت می‌کند. اما نحوه محاسبه تسعیر ارز چگونه است؟ به‌منظور محاسبه تسعیر ارزی به سه روش روزانه، ماهیانه و سالیانه عمل می‌شود، حسابداران در این روش‌ها به‌صورت روزانه نرخ ارز و نوسانات مربوط به آن را محاسبه می‌کنند.
سخن آخر درباره ثبت حسابداری کاهش ارزش سرمایه گذاری
در این مقاله هرآنچه که برای ثبت حسابداری کاهش ارزش سرمایه گذاری لازم بوده خدمت شما ارائه شد. امروزه امور مرتبط با حسابداری علاوه بر روش حضوری به‌صورت اینترنتی نیز میسر است.
سایت‌ها و نرم‌افزارهای معروف و معتبری نظیر گروه مالی نیکان برای انجام کلیه امور مالی مرتبط با حسابداری نظیر چگونگی ثبت حقوق و دستمزد حسابداری، ثبت حسابداری نرخ تسعیر ارز، ثبت حسابداری دستمزد مستقیم و … طراحی شده‌اند. به کمک نرم‌افزار نیکان به‌راحتی امور مالی خود را انجام دهید و از استفاده از این نرم‌افزار حرفه‌ای لذت ببرید.