حسابداری فرآیند ثبت معاملات مالی مربوط به یک سازمان، شرکت یا فروشگاه است. رشته حسابداری در میان داوطلبان گروه انسانی از رشته‌های پرطرفدار است و اکثر دانشجویان حسابداری تمایل دارند در بانک مشغول به کار شوند.
اما اگر شما هم از علاقه‌مندان یا دانشجویان این رشته هستید بهتر است بدانید که این رشته موقعیت‌های شغلی بسیاری دارد. در این مطلب قصد داریم به ماهیت رشته حسابداری، تاریخچه آن، وظایف یک حسابدار، تناسب حسابداری با روحیه افراد و بازار کار آن بپردازیم.
ماهیت رشته حسابداری
فرآیند حسابداری شامل جمع‌بندی، تجزیه و تحلیل و گزارش این معاملات به سازمان‌های نظارتی، تنظیم کننده‌ها و سازمان‌های جمع‌آوری مالیات است. صورت حساب‌های مالی مورد استفاده در حسابداری خلاصه‌ای مختصر از معاملات مالی مجموعه در طی یک دوره حسابداری است که خلاصه‌ای از عملکرد شرکت، وضعیت مالی و جریان وجوه نقدی را در اختیار دیگران قرار می‌دهد. حسابداری یکی از کارکردهای اصلی برای هر شغلی است.
فرآیند حسابداری در یک شرکت کوچک معمولا با یک حسابدار، و در مجموعه‌های بزرگتر با چند حسابدار اداره می‌شود. گزارش‌های تهیه شده توسط جریان‌های مختلف حسابداری، مانند حسابداری هزینه و حسابداری مدیریتی، به مدیریت در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در زمینه تجارت کمک بسیاری می‌کند. رشته حسابداری از رشته‌های دانشگاهی شناور محسوب می‌شود و داوطلبان هر سه گروه ریاضی، انسانی و تجربی می‌توانند در این رشته تحصیل کنند.
تاریخچه رشته حسابداری
حسابداری و بررسی حساب دخل و خرج از گذشته وجود داشته است. چراکه همه معاملات، خرید و فروش‌ها و کارهای مالی نیاز به حساب و کتاب داشت. دانش حسابداری ابتدا به صورت تجربی و توسط استاد به شاگردان آموزش داده می‌شد.
اسناد تاریخی به جا مانده از گذشته نشان می‌دهد که مصر باستان حدود چهار هزار سال پیش از میلاد و چین هزار و ششصد سال پیش از میلاد مسیح از علم حسابداری استفاده می‌کردند. اما با وجود این رشته حسابداری در سال 1497 توسط کشیش و ریاضیدان ایتالیایی به نام لوکا پاچیولی به عنوان یک رشته تحصیلی معرفی شد.
او اولین کسی بود که سیستم حسابداری دوطرفه را تدوین کرد و کتاب‌های بسیاری را در زمینه حسابداری به تحریر درآورد. لوکا پاچیولی در پی‌ریزی دانش حسابداری از کمک و راهنمایی‌های لئوناردو داوینچی نیز بسیار بهره برد.
پس از وقوع انقلاب صنعتی رشته حسابداری با رشد چشمگیری مواجه شد. چرا که کارخانه‌ها و تولیدات در قرن هیجدهم گسترش یافتند و این گسترش با نیاز به حسابداران برای امور مالی کارخانه‌ها و شرکت‌ها همراه بود.
تاریخچه علم حسابداری تا حدودی از تمدن‌های باستانی ایران نیز نشات می‌گیرد و در دوره‌های گوناگون ایرانیان از علم حسابداری بهره می‌بردند. معرفی دانش حسابداری در ایران به عنوان یک رشته دانشگاهی به دهه 1340 بر می‌گردد.
پیش از وقوع انقلاب و در سال 1336 نخستین دانشکده حسابداری و علوم مالی به همت شرکت ملی نفت ایران تاسیس شد. پس از آن در سال 1343 نیز موسسه عالی حسابداری تاسیس شد و دانشجویان بسیاری به تحصیل در این رشته پرداختند. پس از آن رشته حسابداری در دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه های سراسر کشور نیز به تدریس درآمد.
وظایف حسابدار
وظایف یک حسابدار عموما موارد زیر را شامل می‌شود؛
- صدور و ارائه فاکتور به مشتری که ثبت فروش و حساب دریافتنی را نیز شامل می‌شود.
- دریافت فاکتور از یک تأمین کننده که شامل ثبت هزینه یا دارایی و یک حساب قابل پرداخت می‌شود.
- صدور یا پرداخت دستمزد به کارمندان مجموعه که شامل ثبت هزینه و خروج پول نقد است.
- تهیه گزارش‌های مالیاتی برای چندین نهاد دولتی
- ارائه گزارش به تیم مدیریت
- تهیه صورت‌های مالی برای صاحبان یک تجارت و وام‌دهندگان و طلبکاران
- تهیه صورت سود و صورت جریان وجه نقد
- بررسی اطلاعات حضور و غیاب کارمندان جهت محاسبه و پرداخت حقوق و دستمزد
- تحویل لیست بیمه به به مراکز بیمه مثل سازمان تامین اجتماعی
- بررسی بودجه‌های درخواست شده جهت قرارداد‌ها و عملیات مورد نظر شرکت و تایید یا رد آن براساس شرایط مالی شرکت
- وارد کردن داده‌ها و اطلاعات درون نرم افزار حسابداری
رشته حسابداری برای چه کسانی مناسب است؟
می‌توان گفت حسابداری دانش گزارشگری مالی شرکت‌ها است. این گزارش‌ها باید بتوانند وضعیت مالی یک شرکت، سازمان یا مجموعه را با زبان مشخص و استاندارد حسابداری به تمامی کسانی که این گزارش‌ها را بررسی می‌کنند انتقال دهند.
گزارش‌های مالی اطلاعاتی نظیر وضعیت شرکت، درآمدها و هزینه‌ها، دارایی‌ها، سرمایه‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام یک شرکت را در بر می‌گیرند؛ به صورتی که هر فردی با مطالعه دقیق آن‌ها می‌تواند وضعیت کنونی، عملکرد پیشین و وضعیت آینده یک شرکت را به خوبی درک کند.
عموما رشته حسابداری برای کسانی مناسب است که قادرند، جملات معمول در فضای کسب و کار و در فضای مالی یک شرکت را در قالب اعداد و ارقام در بیاورند تا با توجه به قوانین تعیین شده زبان عددی، برای تمامی استفاده‌کنندگان قابل درک و فهم باشند.
یک حسابدار باید قادر باشد گزارش کارهای خود را به خوبی و با تسلط کافی ارائه دهد. بنابراین باید به ادبیات و اصول نگارش زبان فارسی نیز به خوبی آشنایی و تسلط داشته باشد. این ویژگی به خصوص در سطوح بالاتر این رشته یعنی حسابرسی و مدیریت مالی اهمیت بسیاری پیدا می‌کند.
بنابراین رشته حسابداری برای کسانی مناسب است که بتوانند به خوبی با اعداد ارتباط برقرار کنند و به راحتی آن‌ها را تجزیه و تحلیل کرده و حساب‌های مختلف در قالب اعداد را به سادگی تفکیک کنند.
معمولا کسانی که به فضای مالی یک شرکت و مدیریت گزارشگری‌های مالی علاقمند هستند و از طرفی ذهن اقتصادی و خلاقیت و نوآوری‌های اقتصادی دارند، می‌توانند برای این رشته گزینه مناسبی باشند.
بازار کار و درآمد رشته حسابداری
می‌توان گفت رشته حسابداری بازار کار و در آمد خوبی دارد و اغلب فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند جذب شرکت‌ها و ارگان‌های مختلف شوند و به کار حسابداری و مالی بپردازند.
با وجود اینکه این رشته در بسیاری از دانشگاه‌های کشور اعم از دولتی و آزاد تدریس می‌شود همچنان بازار کار خوبی دارد و تعداد بیکاران رشته حسابداری نسبت به بسیاری از رشته‌های دیگر علوم انسانی کمتر است.
میزان درآمد این رشته به مهارت، تجربه و محل کار حسابدار وابسته است. بازار کار حسابداری تنوع چندانی ندارد و غالبا با پول و حساب و کتاب سر و کار دارد. فارغ التحصیلان رشته حسابداری می‌توانند در شرکت‌ها، موسسات تجاری و غیرانتفاعی، کلیه واحدهای صنعتی و کارخانه‌ها و تولیدی‌ها، سازمان‌ها و ادارات دولتی، موسسات بیمه، بانک و موسسات پژوهشی و تحقیقی مشغول به کار شوند.