مقدمه
آیا می‌خواهید بدانید کسب‌وکار شما چقدر سودآور است؟ بهترین راه برای پی‌بردن به این موضوع ایجاد صورت سود و زیان است. عبارت صورت‌حساب سود و زیان به صورت‌های مالی اطلاق می‌شود که درآمدها و هزینه‌های متحمل شده در طول یک دوره مشخص (معمولاً یک فصل یا سال مالی)، را خلاصه می‌کند. این سوابق اطلاعاتی، توانایی یا ناتوانی شرکت در ایجاد سود از طریق افزایش درآمد و کاهش هزینه‌ها یا هر دو را نشان می‌دهند.
صورت‌حساب سود و زیان یکی از سه صورت مالی است که هر شرکت سهامی عام به‌صورت فصلی و سالانه منتشر می‌کند، همراه با ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد. صورت جریان وجوه نقد یک صورت مالی معمولی است که به شما می‌گوید برای یک دوره خاص چقدر پول نقد در دست دارید.
هنگامی که این سه صورت مالی با هم استفاده می‌شوند، نگاه عمیقی از عملکرد مالی یک شرکت ارائه می‌شود. در ادامه با صورت‌حساب‌های سود و زیان بیشتر آشنا می‌شویم.
نحوه عملکرد صورت سود و زیان
صورت‌حساب سود و زیان، رایج‌ترین صورت مالی در یک طرح تجاری است زیرا نشان می‌دهد چقدر سود یا زیان توسط یک تجارت ایجاد شده است. صورت‌حساب سود و زیان، مانند صورت جریان وجوه نقد، تغییرات صورت‌حساب‌ها را در یک دوره زمانی معین نشان می‌دهد.
یکی از رایج‌ترین دلایلی که کسب‌وکارهای کوچک شروع به تولید صورت‌حساب سود و زیان می‌کنند این است که به بانک‌ها و سرمایه‌گذاران نشان دهند که تجارت آنها چقدر سودآور است.
از سوی دیگر، ترازنامه یک عکس فوری است که نشان می‌دهد شرکت در یک‌لحظه دارای چه چیزی است و چقدر بدهی دارد. مقایسه صورت‌حساب سود و زیان با صورت جریان وجوه نقد بسیار مهم است، زیرا تحت روش حسابداری تعهدی، یک شرکت می‌تواند درآمدها و هزینه‌ها را قبل از تغییر وجوه نقد ثبت کند.
شما می‌توانید از صورت سود و زیان، برای محاسبه چندین معیار از جمله حاشیه سود ناخالص، حاشیه سود عملیاتی، حاشیه سود خالص و نسبت عملیاتی استفاده کنید.
چرا صورت‌های سود و زیان مهم هستند؟
سرمایه‌گذاران و حسابداران رسمی می‌توانند از این اطلاعات برای ارزیابی سودآوری شرکت استفاده کنند و اغلب این اطلاعات را با بینش دو صورت مالی دیگر ترکیب می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، یک سرمایه‌گذار ممکن است بازده یک شرکت (ROE) را با مقایسه درآمد خالص آن (همانطور که در صورت‌حساب سود و زیان نشان‌داده‌شده است) و با سطح حقوق صاحبان سهام خود (همانطور که در ترازنامه حسابداری نشان‌داده‌شده است) محاسبه کند.
انواع صورت سود و زیان
صورت‌های سود و زیان ممکن است به یکی از دو روش نقدی و تعهدی تهیه شوند و فرمول حسابداری در هریک از این روش‌ها متفاوت است:
روش نقدی
روش نقدی تنها زمانی استفاده می‌شود که وجه نقد وارد شرکت شده و از آن خارج می‌شود. این یک روش بسیار ساده است که فقط وجه نقد دریافتی یا پرداختی را محاسبه می‌کند. یک کسب‌وکار هر زمان که وجه نقد دریافت می‌شود، تراکنش‌ها را به‌عنوان درآمد در دفتر کل حسابداری ثبت می‌کند و هر زمان که پول نقد برای پرداخت هر صورت‌حساب یا بدهی استفاده می‌شود، به‌عنوان بدهی.
این روش معمولاً توسط شرکت‌های کوچکتر و همچنین افرادی که می‌خواهند امور مالی شخصی خود را مدیریت کنند استفاده می‌شود.
روش تعهدی
روش حسابداری تعهدی درآمد و هزینه را همانطور که به دست می‌آید، ثبت می‌کند؛ بدون توجه به زمان آنها. به‌عبارت‌دیگر، شرکتی که از روش تعهدی استفاده می‌کند، پولی را که انتظار دارد در آینده دریافت کند، حساب می‌کند.
برای مثال، شرکتی که محصول یا خدماتی را به مشتری خود ارائه می‌کند، درآمد را در صورت سود و زیان خود ثبت می‌کند، حتی اگر این کار را نکرده باشد. همچنین، بدهی‌ها نیز زمانی که شرکت هنوز هیچ هزینه‌ای نداشته است، در سند حسابداری حساب می‌شوند.
تفاوت بین صورت سود و زیان و ترازنامه
صورت‌حساب سود و زیان یک شرکت درآمد، مخارج و سودآوری آن را در یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد. از سوی دیگر، ترازنامه تصویری از دارایی‌ها و بدهی‌های آن را تا یک تاریخ معین ارائه می‌کند.
ترازنامه معمولاً در آخرین روز سال مالی شرکت ارائه می‌شود. سرمایه‌گذاران از ترازنامه برای درک قدرت مالی شرکت استفاده می‌کنند و مقدار و کیفیت دارایی‌های آن را با بدهی‌های آن مقایسه می‌کنند.
آیا همه شرکت‌ها ملزم به تهیه صورت سود و زیان هستند؟
شرکت‌های سهامی عام ملزم به تهیه صورت‌های سود و زیان هستند تا بتوانند توسط سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و تنظیم‌کنندگان بررسی شوند. شرکت‌ها هنگام تهیه این صورت‌ها باید از مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌ها که به‌عنوان اصول پذیرفته‌شده حسابداری (GAAP) شناخته می‌شوند، پیروی کنند.
از سوی دیگر، شرکت‌های خصوصی ملزم به رعایت استانداردهای حسابداری یا GAAP نیستند. بااین‌حال، برخی از شرکت‌های کوچکتر ممکن است حتی صورت‌های مالی رسمی را تهیه نکنند.
مفاهیم مرتبط با صورت سود و زیان
درآمد فروش
هر صورت‌حساب سود و زیان با نشان‌دادن درآمدهای شرکت شما شروع می‌شود. نحوه محاسبه درآمدتان بستگی به این دارد که کدام نوع حسابداری (نقدی یا تعهدی) را انجام می‌دهید و شرکت شما چگونه درآمد را تشخیص می‌دهد، به‌ویژه اگر درآمد را برای یک ماه (به‌جای یک سال، به‌عنوان بخشی از گزارش سالانه) پیگیری کنید.
بهای تمام شده کالای فروش رفته
بهای تمام شده کالای فروش رفته یا «COGS»، هزینه تولید کالاها یا خدماتی است که در طول گزارش صورت سود و زیان به مشتریان خود فروخته‌اید. COGS فقط شامل هزینه‌های مستقیم است: مواد اولیه، نیروی کار و هزینه‌های حمل‌ونقل. هزینه‌های غیرمستقیم از قبیل آب و برق، هزینه‌های بانکی و اجاره در COGS گنجانده نشده است. این موارد در یک دسته جداگانه قرار می‌گیرند.
سود ناخالص
وقتی COGS را از درآمد فروش خود کم کنید، سود ناخالص دریافت می‌کنید. این عدد به شما می‌گوید که کسب‌وکار شما پس از درنظرگرفتن هزینه‌های مستقیم و قبل از درنظرگرفتن هزینه‌های سربار چقدر سودآور است. می‌توانید آن را معیاری تقریبی از عملکرد کسب‌وکار خود در نظر بگیرید.
هزینه‌های عملیاتی
هزینه‌های عملیاتی شامل اجاره، هزینه‌های بانک و دستگاه‌های خودپرداز، هزینه‌های تجهیزات، هزینه بازاریابی و تبلیغات، هزینه‌های بازرگان و هر هزینه دیگری که برای ادامه کار خود متحمل می‌شوید، می‌شود. برخی از صورت‌های سود و زیان این هزینه‌ها و هزینه‌های مشابه را با هم در یک دسته کلی دسته‌بندی می‌کنند: هزینه‌های فروش، عمومی و اداری.
سود عملیاتی
هنگامی که تمام هزینه‌های داخلی را در نظر بگیرید، سود عملیاتی خود را دریافت می‌کنید. این معیاری است که نشان می‌دهد کسب‌وکار شما چقدر سودآور است، بدون درنظرگرفتن هزینه‌های خارجی، مانند پرداخت بهره، مالیات و استهلاک. سود عملیاتی گاهی اوقات EBITDA (درآمد قبل از بهره، مالیات و استهلاک) نامیده می‌شود.
شما کنترل بیشتری بر هزینه‌های داخلی خود دارید تا هزینه‌های خارجی. مالیات‌ها، پرداخت‌های بهره و سایر هزینه‌ها تا حدی توسط متخصصان مالی تعیین می‌شوند. به همین دلیل، بسیاری از حسابداران، EBITDA را بهترین معیار برای عملکرد یک تجارت می‌دانند.
سود خالص
کل سود کسب‌وکار شما، با درنظرگرفتن تمام هزینه‌های داخلی و خارجی، سود خالص خواهد بود. نکته پایانی صورت سود و زیان، سود خالص شما است.
جمع بندی
در این مطلب به موضوع صورت‌حساب‌های سود و زیان پرداختیم. برای درک مباحث حسابداری لازم است ابتدا با ماهیت حسابها در حسابداری آشنا باشید. در مرحله بعد به یک نرم‌افزار حسابداری قدرتمند نیاز دارید تا خواسته‌های شما را برآورده کند.
نرم‌افزار حسابداری نیکان با رابط کاربری جذاب و امنیت بسیار بالا، امکانات متنوعی را در اختیار کاربران قرار داده است. شما چقدر دررابطه با نرم‌افزارهای حسابداری تجربه دارید؟ لطفاً تجربیات خود را برای ما بنویسید. همچنین اگر در مورد مبحث صورت‌های سود و زیان نظری دارید با ما به اشتراک بگذارید.