مقدمه ای بر مالیات بر حقوق
تمامی افرادی که شاغل هستند و تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گرفته‌اند، باید مالیات حقوق خود را به وزارت اقتصاد و دارایی بپردازند. برای این کار، شاغلین باید از طریق سامانه مالیات اقدام کنند. مالیات بر حقوق در تمام کشورها انجام می‌شود و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
میزان مالیات بر حقوق، در هرسال متغیر است و بر اساس بخش‌نامه‌های مختلف تعیین می‌گردد.کارفرما باید مالیاتی که به حقوق کارگران یا کارفرمایان تعلق می‌گیرد را از آنها دریافت کند و همراه با لیست مالیات به‌حساب وزارت امور اقتصادی و دارایی واریز کند.
کارفرما این لیست را به سامانه مخصوص پرداخت مالیات (salary.tax.gov.ir) ارسال خواهد کرد؛ بنابراین نیاز به مراجعه حضوری نیست. این سامانه کار را برای کارفرمایان راحت کرده و در وقت و هزینههای آنها صرفهجویی می‌کند. در این مقاله سعی داریم با مالیات بر حقوق بیشتر آشنا شویم.
مالیات حقوق بر مبنای چه عواملی تعیین می‌شود؟
مقدار مالیات بر مبنای وضعیت اقتصادی، میزان تولید و تورم تعیین می‌گردد. باتوجه به ماده قانونی تبصره 6 قانون بودجه در سال ۱۴۰۰، کارگرانی که حقوقشان از ۴ میلیون تومان کمتر باشد، نیازی به پرداخت مالیات نخواهند داشت. در میان شاغلین و کسانی که حقوق‌بگیر هستند، کارگران از حقوق پایین‌تر و شرایط سخت‌تر برخوردارند. هرساله کارفرمایان تلاش می‌کنند، میزان مالیاتی را قرار است توسط کارگران پرداخت شود، کاهش دهند.
مالیات حقوق در سال 1400 چگونه محاسبه می‌شود؟
همانطور که گفتیم میزان مالیات، هرسال توسط بخشنامه‌ای که دولت صادر می‌کند مشخص می‌شود و در سال ۱۴۰۰، پایه معافیت مالیات ۴ میلیون تومان (۴۸ میلیون تومان در سال) است. اما مالیات کسانی که در این گروه قرار نمی‌گیرند و حقوقی بیشتر از رقم تعیین شده دریافت می‌کنند، چگونه محاسبه می‌شود؟ بر اساس پایه معافیت مالیات حقوق، حقوق‌بگیران در ۴ پایه یا دسته قرار می‌گیرند.
لازم به ذکر است، چنانچه در تعیین و محاسبه مالیات اشتباهی صورت گیرد، مبلغ اضافه‌ای که به سازمان مالیات پرداخته شده قابل‌بازگشت خواهد بود. البته یک شرط برای دریافت این مازاد وجود دارد؛ اینکه فرد حقوق‌بگیر تا تیرماه سال بعد درخواست خود را به‌صورت کتبی (اظهارنامه مالیاتی) برای سازمان امور مالیاتی ارسال کند. در ادامه مشخص کرده‌ایم که هر پایه چند درصد از حقوقش را باید به‌عنوان مالیات بپردازد:
پایه اول
بر مبنای پیش‌نویس بودجه، شاغلینی که در طول سال تا سقف یک و نیم برابر پایه معافیت را دریافت می‌کنند، باید ده درصد از درآمد یک سال خود را برای مالیات بپردازند. بنابراین تمام کسانی که در سال، بالای ۱۲۰ میلیون تومان درآمد حقوقی دریافت کرده‌اند، باید ۱۰ درصد از حقوق آنها برای مالیات کسر شود.
پایه دوم
حقوق‌بگیرانی که در این دسته قرار می‌گیرند افرادی هستند که در طول سال، یک و نیم تا دو و نیم برابر پایه معافیت، حقوق دریافت کرده‌اند و طبق بخشنامه باید ۱۵ درصد از حقوق خود را به‌عنوان مالیات بپردازند. به‌عبارتی‌دیگر، افرادی که میزان حقوق سالانه آنها بین ۱۲۰ میلیون تا ۱۶۸ میلیون تومان است، باید ۱۵ درصد از رقم نهایی را برای مالیات کسر کنند.
پایه سوم
افرادی که حقوق دریافتی آنها در طول سال، بین دو و نیم تا چهار برابر پایه معافیت مالیات باشد، باید ۲۰ درصد از درآمد سالیانه خود را برای مالیات در نظر بگیرند. بنابراین کسانی که بین ۱۶۸ تا ۲۴۰ میلیون تومان در سال حقوق دارند، باید ۲۰ درصد را برای مالیات حقوق هزینه کنند.
پایه چهارم
دسته آخر حقوق‌بگیرانی هستند که در طول سال میزان کل دریافتی آنها از ۴ برابر پایه معافیت بیشتر است. این افراد که در سال، بالای ۲۴۰ میلیون تومان درآمد حقوقی داشته‌اند باید ۲۵ درصد از درآمد حقوقی خود را برای مالیات بپردازند.
کدام دسته از درآمدهای حقوقی از پرداخت مالیات معاف هستند؟
- درآمدهای ناشی از مأموریت سیاسی خارجی در ایران
- درآمدهای به‌دست‌آمده از مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران
- درآمد کارمندان در مؤسسات فرهنگی دولت‌های خارجی در ایران
- درآمد کارشناس خارجی که با تأیید دولت ایران به کشورمان آمده است.
- وجوه دریافتی از بیمه به دلیل خسارت بدنی ایجاد شده
- مزایای غیرنقدی که پرسنل نیروهای مسلح دریافت می‌کنند.
- سفرهایی که برای مأموریت‌های شغلی انجام می‌شود.
- دریافت هزینه درمان از کارفرما
- درآمدهایی مثل: خانه‌های سازمانی، حقوق کارکنان نظامی و انتظامی، جانبازان و آزادگان، حقوق بازنشستگی و…
- بازخرید ایام مرخصی
- هزینه عائله‌مندی
- عیدی و پاداشی که آخر سال توسط کارمندان و کارگران دریافت می‌شود.
- مابه‌التفاوت کمک‌هزینه خواروبار و مسکن در ایام کسالت و بیماری
- حق شیر
- پاداش نهضت سوادآموزی
- حق تضمین کسر صندوق
- خسارت اخراج کارگر یا کارمند و مزایای (سنوات) پایان کار
- پاداش افزایش تولید
مواردی که مشمول مالیات هستند:
- کلیه حقوق‌بگیران و مزدبگیران متناسب با حقوق و دستمزدی که دریافت می‌کنند.
- کسبه و اصناف و صنعتگران
- تمام کسانی که از طریق فعالیت‌های بازرگانی درآمد کسب می‌کنند.
- صاحبان مشاغل و حرفه‌های آزاد از قبیل وکیل دادگستری، پزشک، صاحب دفاتر اسناد رسمی، مهندس و امثال آنها.
- هر نوع شرکتی که مرکز اصلی آن در ایران باشد باید بخشی از درآمد خود را به‌عنوان مالیات حقوق بپردازد حتی اگر قسمتی از درآمد آن در خارج از کشور به‌دست‌آمده باشد. همچنین، هر شرکتی که مرکز اصلی آن در خارج است؛ اما در ایران شعبه یا نمایندگی دارد، باید متناسب با درآمدی که در ایران کسب می‌کند مالیات بپردازد.
- صاحبان املاک مزروعی و مستغلات
- کسانی که از سهام شرکت‌های خارجی کسب درآمد می‌کنند و افرادی که در شرکت‌های با مسئولیت محدود خارجی سهم دارند.
- پیمانکاران، مستأجرها و صاحبان وسایل نقلیه
- صاحبان هر نوع درآمد اتفاقی از قبیل بخت‌آزمایی، حق عضویت در هیئت‌مدیره، بازرس شرکت و …
- هرکسی که در ایران زندگی می‌کند و از خارج کسب درآمد می‌کند.
- تمام افرادی که به طور مستمر یا اتفاقی در ایران کسب درآمد می‌کنند؛ فرقی نمی‌کند ساکن ایران باشند یا نه.
چه مواردی را باید برای مالیات حقوق در نظر بگیریم؟
تمام مواردی را که باید در زمینه مالیات بر حقوق در نظر بگیرید در جدول زیر آورده شده است:
- حقوق ثابت
- فوق العاده بدی شرایط آب و هوایی
- اضافه‌کار محرومیت از تسهیلات زندگی
- فوق‌العاده محل خدمت فوق‌العاده مرزی
- فوق‌العاده شرایط محیط کار نوبت کاری
- فوق‌العاده کشیک
- فوق‌العاده جذب مزایای ارزی ایاب‌وذهاب
- حق خواروبار
- حق امضا حق باجه حق سرپرستی
- حق مدیریت
- حق خزانه حق سرایداری حق پاسداری
- حق حسابرسی حق نمایندگی بیمه حق ترانسپورت و سرویس حق دیپلم
- برودت (بدی آب‌وهوا در سردخانه) حق فنی حق انبارداری حق شیفت
- حق وعده غذایی حق هزینه نهار و شام
- پرداخت فوق‌العاده نگهبانی حق ثابت
- پرداخت فوق‌العاده کشیک کسری انبار بهای صابون
- پول لباس کار
- حق فرزندان یا اولاد حق همسر یا عیال حق متأهل بودن پول شیر
- تغذیه
- مزایای غیرنقدی برای کارگران اختصاص اتومبیل بدون راننده
- اختصاص اتومبیل با راننده
- مسکن بدون اثاثیه مسکن با اثاثیه محاسبه حق مشاوره در مالیات حقوق حق مسکن
- پول جارو پرداخت فوق‌العاده کیلومتری حق آکورد (تولید) حق آنکال
- پرداخت فوق‌العاده سیاری پول اتوبوس حق تولید حق کمیسیون فروش
- جمعه کاری کارمزد پرداخت فوق‌العاده محل خدمت پول صبحانه
نکات مهم در مورد مالیات حقوق و دستمزد
- تمام درآمدها از جمله حقوق، مقرری، دستمزدها و مزایای شغلی باید مالیات بر حقوق را پرداخت کنند.
- چنانچه کارفرمایان در زمان مقرر لیست مالیات را ارسال نکنند، طبق ماده ۱۹۷ قانون اساسی باید دو درصد از حقوق افراد را به‌عنوان جریمه بپردازند.
- برای تسهیل کار کارفرمایان و مودیان، سامانه‌ای به آدرس tax.gov.ir ایجاد شده که به آنها کمک می‌کند به‌راحتی بتوانند اطلاعات خودشان، دریافت‌کنندگان حقوق و مقدار حقوق آنها را وارد کنند.
جمع بندی
در این مقاله در مورد مالیات بر حقوق صحبت کردیم و با جنبه‌های مختلف آن آشنا شدیم. متوجه شدیم که چه افرادی مشمول مالیات و چه کسانی معاف از آن هستند. همچنین، تمام مواردی را که به‌عنوان فرد شاغل باید برای پرداخت مالیات در نظر بگیرید، آوردیم.
اما پرداختن به مسائل مرتبط با مالیات کار سخت و دشواری برای شما خواهد بود. با کمک نرم افزار جامع مالی و اداری نیکان، به‌راحتی میتوانید میزان مالیات را محاسبه کنید. لطفا نظرات و تجربیات خود را در مورد مالیات برای ما بنویسید.
شما با نرم افزار حسابداری نیکان می توانید مالیات را به درستی بر حقوق و درآمد کارمندان خود اعمال کنید تا از حسابرسی های اداره مالیات و دارایی به سادگی گذر کنید.