در بررسی معاملات فصلی باید بگوییم که یکی از راه‌های سرعت بخشیدن به عملیات ارزیابی مالیات و افزایش دادن دقت و شفافیت در آن و دریافت کردن صورت حساب معاملات در مدت زمان‌های کوتاه است.
این روش به مالیات فصلی شناخته می‌شود. این روش دریافت مالیات پیشینه خیلی زیادی ندارد و چند سالی است که به اجرا درآمده است. در ادامه بیشتر درباره گزارش فصلی صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
معاملات فصلی چیست؟
معاملات فصلی به کلیه خرید و فروش‌هایی که مودی که ممکن است شخص حقیقی باشد یا حقوقی، در بازه زمانی معینی انجام می‌دهد، گفته می‌شود. همانطور که از نام آن واضح است، دوره‌های این معاملات سه ماهه بوده و ابتدای هر فصل خورشیدی، آغاز معاملات و گزارشات فصلی است.
در این دوره سه ماهه مودی باید لیست همه معاملات و مبادلاتی که انجام داده است را به همراه مشخصات طرف معامله و سایر اطلاعات مورد نیاز، به سازمان امور مالیاتی بدهد.
اما ممکن است برخی به اشتباه تصور کنند که صورت معامله‌های فصلی یا مالیات بر ارزش افزوده یکسان است، در حالی که چنین نیست. صورت معامله‌های فصلی فقط به ارائه فهرست و لیست معاملات محدود می‌شود و به موجب آن مالیات جداگانه‌ای از شخص اخذ نمی‌شود. به‌عبارت دیگر صورت معاملات صرفا روشی برای شفاف‌تر شدن و واضح‌تر شدن معاملات و معامله‌گران است.
در صورتیکه مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیات است و مشمولین آن، باید صورت معامله‌های فصلی نیز تهیه کنند. ولی همه کسانی که باید صورت معاملات تنظیم کنند، ملزم به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیستند. در واقع باید چنین گفت که تنها مشمولین مالیات ارزش افزوده نیستند که باید صورت معاملات تنظیم نمایند.
با نرم افزار حسابداری نیکان دیگر نگران حسابداری معاملات فصلی خود نباشید
راه‌های ارسال صورت معاملات فصلی
دو راه برای ارسال معاملات فصلی وجود دارد که شامل روش آنلاین یا برخط و روش آفلاین یا غیربرخط می‌شود.
1. ارائه صورت معاملات فصلی به صورت برخط یا (online)
برای ارسال خرید و فروش فصلی به صورت آنلاین، لازم است تا مودیان به سایت سامانه معاملات فصلی مراجعه کرده و مراحل پیش ثبت نام و اعتبارسنجی مورد نیاز را انجام دهند. پس از آن، کدکاربری و کلمه عبور مورد نیاز برای وارد شدن به سامانه از طریق پست برای شخص ارسال می‌شود.
حال شخص با وارد کردن این کد و رمزعبور، وارد سامانه شده و می‌تواند گزارش خرید، گزارش فروش، گزارش اطلاعات کارفرما در پیمان‌های بلند مدت، گزارش اطلاعات پیمانکار در پیمان‌های بلند مدت، گزارش حق العملکاری و مدیریت پیمان، گزارش امتناع برای قبل از سال 95، گزارش عرضه به مصرف‌کننده نهایی برای سال 95، گزارش پیش فروش، گزارش واردات، گزارش صادرات و گزارش اجاره را ثبت و ارسال کند.
شخص این امکان را دارد که بعد از آنکه فرم مورد نظر خود را تکمیل نمود، اطلاعات را ثبت نهایی کند. البته قابل توجه است که تنها یکبار می‌توان اطلاعات را ویرایش کرد.
2. ارائه صورت معاملات فصلی به صورت غیر برخط یا (offline)
روش آفلاین یا غیربرخط برای مودیانی مناسب است که از طریق سیستم‌های کامپیوتری، پرداخت‌های معاملات خود را انجام می‌دهند. این اشخاص معمولا از طریق اتصال به شبکه‌ها و نرم‌افزارهایی همچون پایدار، صندوقچه و… معاملات خود را انجام می‌دهند.
ارسال صورت معاملات فصلی تا چه زمانی مهلت دارد؟
به موجب صورت معاملات فصلی ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، از سال 96 به بعد تمام مودیان مالیاتی لازم است تا حداکثر یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل، اطلاعات مربوط به خرید و فروش، دریافت و پرداخت قراردادها، حق العمل کاری، بیمه و اجاره، واردات و صادرات و حمل و نقل را ثبت نمایند.
بنابراین اشخاص باید در چهار نوبت که در زیر آمده، صورت خرید و فروش فصلی خود را ثبت کرده و ارسال نمایند:
- آخرین مهلت ارسال کردن صورت گزارش فصلی بهار، تا 15 مردادماه است.
- آخرین مهلت ارسال نمودن صورت خرید و فروش فصلی تابستان، تا 15 آبان ماه است.
- آخرین مهلت ارسال صورت گزارش فصلی پاییز، تا 15 بهمن ماه است.
- آخرین مهلت ارسال کردن صورت معامله‌های فصلی زمستان نیز تا 15 اردیبهشت ماه است.
جریمه ارسال نکردن صورت معاملات فصلی در مهلت مقرر
اگر کسی در مهلتی که معین شده اقدامی در جهت ارسال صورت معاملات فصلی خود نکند و یا تخلفات دیگری همچون عدم ارسال کد اقتصادی، دادن کد اقتصادی خود به شخص دیگر، استفاده کردن از کد اقتصادی فرد دیگر مرتکب شود، معادل با 10 درصد مبلغ معامله جریمه خواهد شد.
حال اگر کسی مدارک را دیرتر از مهلتی که داده شده ارسال کند، وظیفه دارد به مقدار 1 درصد از معامله انجام شده، جریمه بپردازد.
اجرایی شدن قانون تحویل لیست معاملات فصلی چه مزایایی دارد؟
در بیان مزایایی که اجرایی شدن قانون مالیات فصلی به دنبال دارد می‌توان به موراد زیر اشاره نمود:
- آسان‌تر شدن پروسه ارسال لیست معاملات و گزارشات فصلی در هر زمانی از شبانه روز و در هر نقطه‌ای از کشور.
- جلوگیری کردن از هدر رفتن وقت به وسیله کمتر شدن رفت و آمد اشخاص مودی به حوزه‌های مالیاتی.
- افزایش یافتن درصد اطمینان در زمان ارسال کردن لیست خرید و فروش فصلی به وسیله مؤدیان اقتصادی
- ممانعت از دخالت کردن اشخاص دیگر در پروسه ثبت مطالب لیست گزارش فصلی که منجر به کمتر شدن اشتباهات می‌شود. نتیجه این امر نیز کاهش یافتن میزان پرونده‌های ارجاع شده به سازمان امور مالیاتی کشور است.
- جلوگیری کردن از درخواست مالیات و یا ثبت کردن ارقام معاملاتی مضاعف برای سایر مؤدیان.
- کاهش یافتن قابل توجه میزان مراجعه به هیئت‌های حل اختلاف در زمینه امور اقتصادی و مالیاتی.
معافیت در ارسال لیست معاملات فصلی
آنچنان که در ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم آمده است، بعضی از مشاغل وجود دارند که از شمول ارسال لیست معاملات فصلی خارج هستند. این مشاغل معاف از مالیات فصلی عبارت هستند از:
- خرید از فروشنده‌هایی که موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی نیستند. (همچون ارگان‌ها و نهادهای دولتی)
- فروش کالا و خدمات به مصرف‌کننده نهایی
- معامله با مشمولین ماده 81 قانون مالیات‌های مستقیم (افراد شاغل در زمینه‌های دام‌داری، دام پروری، پرورش ماهی، کشاورزی و زنبور عسل و…)
- معاملاتی که با اشخاص حقیقی انجام می‌گیرد و حد نصاب مبلغ آن تا 5 درصد است.
اما خوب است در ادامه برخی از معاملاتی را که معاف از ارسال صورت مالیات فصلی هستند هم نام برد که از قرار زیر است:
- خرید و فروش، سود و کارمزد اوراق بهادار
- سود و کارمزد جریمه‌های بانک‌ها، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی، صندوق‌های قرض‌الحسنه، صندوق تعاون و موسسه‌های اعتباری غیربانکی مجاز
- خرید و فروش سهم الشرکه و حق تقدم سهام
- هزینه عضویت اعضا مجامع حرفه‌ای، انجمن‌ها و احزاب و تشکل‌های غیر دولتی که از مراجع ذی صلاح مجوز دارند.
- کمک‌ها، جوایز و هدیه‌های بلاعوض
- مبالغی که تحت عنوان انواع عوارض و مالیات(به جز مالیات بر ارزش افزوده)، جرائم و خسارات، حقوق گمرکی، حق ثبت، حق تمبر و مواردی مانند آن به دستگاه‌های اجرائی پرداخت می‌شود.
- هزینه‌های پرداخت شده برای حق شارژ و نگهداری ساختمان محل فعالیت و همچنین آبونمان‌های پرداختی
جمع بندی
در پایان و به عنوان جمع بندی مطالب یاد شده باید بگوییم که معاملات فصلی به خرید و فروش‌هایی گفته می‌شود که شخص مودی در بازه زمانی سه ماهه انجام می‌دهد. هر مودی که مشمول ارسال لیست گزارش فصلی است، باید تا حداکثر 1 ماه و نیم پس از پایان فصل، لیست معاملات خود را در سامانه ارسال کند.