نرخ بازده حسابداری (ARR) چیست؟
به فرمولی که به کمک آن درصد بازده مورد انتظار در یک سرمایه‌گذاری و دارایی مشخص نسبت به هزینه سرمایه‌گذاری ابتدایی منعکس می‌شود، نرخ بازده حسابداری یا (ARR) گویند. در فرمول ARR میزان متوسط درآمد دارایی‌ها را تقسیم بر سرمایه‌گذاری ابتدایی می‌کنیم.
با این کار بازدهی یا نسبت معینی که در طول پروژه مدنظر داریم به دست خواهد آمد. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کنید این است که ARR جریان‌های نقدی و ارزش زمانی پول را در نظر نمی‌گیرد. این ارزش زمانی، می‌تواند قسمتی تفکیک‌ناپذیر از نگهداری یک تجارت باشد. در ادامه بیشتر با نرخ بازده در حسابداری آشنا می‌شویم.
مؤلفه‌های نرخ بازده حسابداری
چنانچه نرخ بازده یا ARR معادل 5 درصد باشد، در این صورت پروژه یا طرح در ازای هر دلار که در سال سرمایه‌گذاری می‌نماید، 5 سنت کسب خواهد کرد. از نظر تصمیم‌گیری، اگر نرخ بازدهی حسابداری با نرخ بازده موردنظر برابر باشد، طرح یا پروژه شما قابل‌قبول است.
علت پذیرش پروژه این است که شرکت کمترین نرخ بازده موردنیاز را دریافت خواهد کرد. بنابراین اگر ARR کمتر از نرخ بازده تعیین شده باشد، بهترین کار رد پروژه است، هر چه‌قدر میزان ARR بیشتر شود، سرمایه‌گذاری سودمندتر است.
طریقه محاسبه نرخ بازده حسابداری یا ARR
فرمول اصلی ARR برابر است با: نرخ بازده کامل حسابداری = سرمایه‌گذاری اولیه ضرب تقسیم بر درآمد حسابداری افزایشی در 100.
به کمک این فرمول می‌توان به‌راحتی سود خالص ناشی از سرمایه‌گذاری در هرسال را محاسبه نمود. این سود می‌تواند شامل درآمد جدا از هر هزینه یا خرج‌های سالیانه در اجرای پروژه، طرح یا سرمایه‌گذاری باشد.
چنانچه در سرمایه‌گذاری دارایی ثابت شامل دارایی‌هایی نظیر ماشین‌آلات و دیگر تجهیزات باشد، لازم است به‌منظور رسیدن به سود خالص در سال، هر نوع هزینه استهلاک از درآمد سالیانه کم شود. با تقسیم سود خالص هرسال بر بهای تمام شده مواد و کالا یا سرمایه‌گذاری، یک عدد اعشاری به دست خواهد آمد که پس از ضرب آن در 100، به‌عنوان عدد کامل نرخ بازده حسابداری در نظر گرفته می‌شود.
ARR بیانگر چیست؟
نرخ بازده در حسابداری در حقیقت نوعی معیار بودجه‌بندی سرمایه است که جهت محاسبه سودآوری سرمایه‌گذاری با سرعت بسیار بالا بسیار مفید خواهد بود. کسب‌وکارها و مشاغل مختلف معمولاً از نرخ بازده در حسابداری یا همان ARR به‌منظور تعیین نرخ بازده موردنظر و مقایسه و بررسی پروژه‌ها و طرح‌ها و کمک در تصمیم‌گیری خرید یا سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.
یکی از قراردادهای حسابداری مهم و مفید که به کمک آن بهای تمام شده دارایی‌های ثابت سال توزیع یا هزینه می‌شود، استهلاک نام دارد. استهلاک به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا در اولین سال خدمت سریع از دارایی خود سود دریافت کنند.
نحوه استفاده از ARR
- مثال یک:شرکتی می‌خواهد بر روی ماشین‌آلات جدیدی که خریده سرمایه‌گذاری کرده و آن‌ها را جایگزین ماشین‌های قدیمی و فرسوده قبلی کند. خرید ماشین‌آلات جدید در حدود 320000 دلار هزینه برده است و درآمد سالانه 200000 دلار است.
این ماشین‌آلات هزینه‌های سالانه را تا 60000 دلار بالا خواهد برد. فرض کنید که عمر مفید آن‌ها تا 15 سال است و ارزش اسقاطی صفر است. هزینه استهلاک هرسال در این مورد بر اساس قیمت خرید کالا تقسیم بر 12 ماه سال برابر با حدود 26000 دلار است. همچنین میانگین سود سالانه برابر است با 114000 دلار= (26000 دلار + 60000 دلار) – 200000 دلار.
در نهایت برای محاسبه نرخ بازدهی حسابداری (ARR) از فرمول نرخ بازدهی حسابداری = درآمد حسابداری افزایشی / سرمایه‌گذاری اولیه * 100 استفاده می‌شود، یعنی 114000 دلار بر 320000 دلار تقسیم شده و درصدی از بازده حسابداری محاسبه می‌شود. بر اساس این مثال در نرخ بازده ARR، سرمایه‌گذاری هر یک دلار حدود 35 سنت سود خواهد داشت.
- مثال دو: یک حرفه پروژه ای را درنظر بگیرید که سرمایه گذاری اولیه آن در حدود 250000 دلار در نظر گرفته شده است و صاحب کسب و کار پیش‌بینی می کند تا 5 سال آینده درآمد خالص دارد. در این صورت نحوه محاسبه ARR یا نرخ بازده حسابداری توسط شرکت عبارت است از:
سرمایه گذاری اولیه: 250000 دلار
درآمد مورد انتظار سالانه: 70000 دلار
بازه زمانی: پنج سال
محاسبه نرخ ARR در حسابداری: 70000 دلار (درآمد سالانه) / 250000 دلار (هزینه اولیه)
ARR = 0.28 یا 28٪ (0.28 * 100)
تفاوت بین ARR و RRR
ARR در واقع درصد بازده یک سرمایه‌گذاری در حسابداری است که مطابق هزینه اولیه در نظر گفته می‌شود. از دیگر ابزارهای مهم حسابداری که به‌عنوان نرخ مانع شناخته شده است، می‌توان به نرخ بازده موردنیاز (RRR مخفف Required Rate of Return) اشاره کرد. این ابزار حداقل بازدهی است که سرمایه‌گذار باید برای یک پروژه بپذیرد و به کمک آن سطح مشخصی از خطر را جبران کند.
هر نرخ RRR می‌تواند در میان سرمایه‌گذاران متنوع و گوناگون باشد. علت این موضوع آن است که هر یک از کسب‌وکارها تحمل‌های متفاوتی در پذیرش ریسک و خطر دارند. به‌عبارت‌دیگر فرد سرمایه‌گذاری که ریسک‌گریز است به‌احتمال زیاد جهت جبران هر نوع ریسک حاصل از سرمایه‌گذاری، به نرخ بازده بیشتری احتیاج دارد. یکی از مسائلی که اهمیت بالایی دارد، بهره‌مندی از چند معیار مالی از جمله ARR و RRR به‌منظور مشخص‌کردن میزان ارزشمندی نوع سرمایه‌گذاری، مطابق سطح تحمل ریسک فرد است.
محدودیت‌هایی که در استفاده از ARR وجود دارد
همان‌طور که گفته شد، نرخ بازده حسابداری در تعیین و مشخص‌کردن نرخ بازده سالانه یک طرح یا سرمایه‌گذاری بسیار اهمیت دارد. اما در کنار این فایده و اهمیت، این نرخ بازده در محاسبه خود از محدودیت‌هایی برخوردار است که در ادامه برای شما عزیزان بازگو می‌کنیم.
ARR ارزش زمانی دارایی را در نظر نمی‌گیرد، ارزش زمانی دارایی به معنی پول‌های موجود در زمان حال و میزان ظرفیت آن برای تولید درآمد است که در مقایسه با مبالغ آینده ارزشمندتر است. در سرمایه‌گذاری احتمال اینکه جریان‌های درآمدی سالانه نابرابر باشد وجود دارد.
چنانچه در سال‌های اول یک پروژه یا سرمایه‌گذاری درآمد بیشتری به دست آید و سودآوری زودتر انجام شود، این پروژه در مقایسه با پروژه‌هایی که در سال‌های بعد درآمد بیشتری دارند، ARR ارزشمندتر و بالاتری را به خود اختصاص می‌دهد. در مورد اول فرد قادر است مجدداً جهت سرمایه‌گذاری اقدام کند. ARR بالارفتن ریسک سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و تأثیر زمان‌بندی جریان نقدی را در نظر نمی‌گیرد.
تصور کنید که فرد سرمایه‌گذار قصد دارد برای سرمایه‌گذاری شش‌ساله با میزان سرمایه اولیه 60000 دلار اقدام کند. اگر سرمایه‌گذاری تا سال پنجم و ششم هیچ درآمدی با خود به همراه نداشته باشد، در این صورت محاسبه ARR سبب عدم وجود جریان نقدی در 4 سال اول نخواهد شد و سرمایه‌گذار مجبور است سه سال اول را بدون هیچ جریان نقدی مثبتی تحمل کند.
نتیجه‌گیری درباره ARR و معرفی نرم‌افزار نیکان
امیدواریم که با مطالعه این مقاله بیشتر از قبل با نرخ بازده حسابداری آشنا شده باشید. برای محاسبه و بررسی نرخ ARR و یا دیگر امور و مسائل مالی می‌توانید از یکی از بهترین نرم‌افزارهای حسابداری به نام نرم‌افزار حسابداری نیکان استفاده کنید.
این نرم‌افزار توسط بهترین و حرفه‌ای‌ترین حسابداران طراحی شده است و با کمک آن می‌توانید کلیه امور مالی و حسابداری را حتی در سطح بسیار پیچیده را به‌راحتی و در کمترین زمان ممکن انجام دهید.
این نرم‌افزار جامع مالی حتی با وجود تعداد زیاد مشتریان خود، آماده خدمت‌رسانی به‌موقع به مشتریان خود است. نرم‌افزار حسابداری نیکان از سال 1385 تا به امروز در چند نسخه طراحی و برنامه‌نویسی شده و هر بار بر اساس نیازهای جامعه حسابداری به‌روزرسانی گردیده است.